Franz Fühmann (1922-1984), jeden z najważniejszych niemieckojęzycznych pisarzy drugiej połowy dwudziestego wieku, znany już za życia daleko poza granicami NRD, był też wielkim miłośnikiem i kolekcjonerem książek. W swej liczącej ponad 17000 tomów bibliotece podręcznej zgromadził bardzo różnorodną literaturę. Najważniejsze jej działy związane były ściśle z jego twórczością: niemieckojęzyczna literatura XVIII i XIX wieku, angielska i francuska literatura XIX i XX wieku, kolekcje baśni, mitologia, sztuka, filozofia, religia, historia, polityka, socjologia, psychologia i psychoanaliza, ale też literatura fachowa dotycząca górnictwa, liczne kompendia i leksykony.
Znajduje się tam także duża liczba cennych pierwodruków (zwłaszcza literatury ekspresjonistycznej), kilka egzemplarzy limitowanych wydań bibliofilskich, jak też książki z oryginalnymi grafikami.
Miarą wysokiej oceny Franza Fühmanna jako poety i człowieka mogą być egzemplarze z dedykacjami zajmujące ponad 5 m bieżących regałów – lista znakomitych autorów jest bardzo długa i zawiera m.in. dwóch laureatów nagrody Nobla.
Bardzo ciekawe i cenne dla każdego literaturoznawcy, badacza i znawcy twórczości Fühmanna są znajdujące się w książkach liczne (często barwne) zakreślenia, uwagi na marginesie i kartki z notatkami oraz skrzynki katalogowe (6 skrzynek katalogowych wypełnionych całkowicie fiszkami), które także należą do biblioteki. Typowe jest też częste umieszczanie własnego podpisu na stronie tytułowej książek.
Oprócz książek i czasopism można w bibliotece znaleźć także uporządkowane tematycznie zbiory wycinków z gazet i czasopism, zeszytów i broszur, fotografii, map, druków artystycznych itp., a poza tym także wiele rękopisów i maszynopisów, wstępnych wersji i notatek jego własnych i cudzych dzieł, rękopisy innych autorów, pocztówki i listy do niego (od Uwe Greßmanna, Rainera i Sarah Kirsch, Wolfganga Hilbiga, Christy Wolf i in.) Biblioteka Franza Fühmanna ma więc nie tylko charakter biblioteki roboczej, lecz także archiwum gromadzącego spuściznę po nim.
Zbiory biblioteki Franza Fühmanna znajdowały się za jego życia w trzech miejscach: w mieszkaniu przy Strausberger Platz, w służącym mu za pracownię domku w Märkisch Buchholz i berlińskim mieszkaniu połączonym ze sklepem. Od 2003 r. ta wyjątkowa kolekcja książek po raz pierwszy została uporządkowana tematycznie i w całości udostępniona w Zbiorach Historycznych Centralnej i Krajowej Biblioteki w Berlinie.
Volker Scharnefsky
Link: Zentral- und Landesbibliothek Berlin - Historische Sammlungen